Afganistan Ülke Profili
AFGANİSTAN ÜLKE PROFİLİ |
|||
YÖNETİM |
|||
Resmi Adı |
Afganistan İslam Cumhuriyeti |
||
Başkent |
Kabil |
||
Resmi Dili |
Darice ve Peştuca |
||
Yönetim Biçimi |
İslami Cumhuriyet |
||
Bağımsızlık Tarihi |
19 Ağustos 1919 |
||
COĞRAFİ
ÖZELLİKLER |
|||
Yüzölçümü |
647,500 Km2 |
||
Kara Sınırları Uzunluğu |
5529 km (Çin, 76 km; İran, 936 km; Pakistan,
2430 km; Tacikistan, 1206 km; Türkmenistan 744 km; Özbekistan 137 km) |
||
Arazi Kullanımı |
Tarımsal Arazi %58,1 Ekilebilir %11,9 Sürekli Ürün Alınan %0,20 Orman %2,1 Diğer %39,8 (2011 tah.) |
||
Tarım Ürünleri |
Afyon, Buğday, Meyveler, Fındık, Yün,
Koyun, Koyun Derisi, Kuzu Derisi |
||
Doğal Kaynaklar |
Doğalgaz, Petrol, Kömür, Bakır, Kromit,
Talk, Baryum, Sülfür, Kurşun, Çinko, Demir, Tuz, Değerli ve Yarı Değerli Taşlar |
||
Gelişmiş İçme Suyuna Erişim |
- %55.3 Nüfus (2016) |
||
DEMOGRAFİK
YAPI |
|||
Nüfus |
27.000.000[2]
(2002 taht.) 33.332.025[3]
(2016 tah.) |
||
Şehirleşmiş Nüfus |
- %26.7(2016) |
||
Etnik Gruplar |
Peştun %44 Tacik %25 Hazara %10, Özbek
%8, Diğer %13 (2003)[4] (2004 Anayasasına Göre Kabul Gören 14
Etnik Grup: Peştun, Tacik, Hazara, Özbek, Beluçi, Türkmen, Nuristani, Pamir,
Arap, Gujar, Kızılbaş, Aymak, Pasha) |
||
Başlıca Dinler |
Sünni Müslüman %84,7, Şii Müslüman %15,
Diğer %0,3 |
||
Başlıca Diller |
Darice %50, Peştuca %35, Türki Diller
%11(Özellikle Özbek Ve Türkmen), Diğer 30 Azınlık Dil %4 (2003) (Darice ve Peştuca resmi dil olup,
çoğunluğun konuştuğu yerlerde Özbekçe ve Türkmence gibi Pamirce, Beluçice,
Pashaca, Nuristanca da üçüncü remi dil olarak kabul edilmekte) |
||
Okur Yazarlık Oranı |
Genel, %36; Erkek, %51; Bayan, %21 (1999
tah.) Genel, %38,2[5];
Erkek, %52; Bayan, %24,2 (2015 tah.) |
||
Bebek Ölüm Oranı |
142.48 Ölüm/1000 Doğum(2003) 112.8 Ölüm/1000 Doğum(2016) |
||
Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus |
% 35.8 (2011 tah.) |
||
Ortalama Yaşam Süresi |
46.97[6]
Yıl (2003 tah.) 51.3[7]
Yıl(2016) |
||
EKONOMİ |
|||
GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi) |
19 milyar Dolar (2002 tah.) 62.32 Milyar Dolar(2015 Tah.) |
||
GSMH -Kişi Başı (SAGP) |
700 Dolar (2002Tah) 1900 Dolar (2015 tah.) |
||
GSMH-Sektörlere Göre |
Tarım % 60; Sanayi %20; Hizmetler %20
(1990 tah.) Tarım % 24; Sanayi %21; Hizmetler %55
(2014 tah.) |
||
İhracat |
1.2 Milyar $ (2001 Tah.) 658 Mily0r $ (2014 Tah.) |
||
İthalat |
1.3 Milyar $ (2001 Tah.) 7.004 Milyar $ (2014 Tah.) |
||
İhracat Kalemleri |
Afyon, Meyve ve Fıstık, El
Dokuması Halılar, Yün, Pamuk, Deri Ve Keçeler, Değerli ve Yarı Değerli Taşlar |
||
Başlıca İhracat Ortakları |
Pakistan %19, Japonya %16, Belçika %7,
Almanya %5, Rusya %5, BAE %4 (1999) Hindistan % 42,3, Pakistan %29,
Tacikistan %7,6, (2015) |
||
İthalat Kalemleri |
Makine ve Diğer Yatırım Ürünleri, Gıda,
Tekstil, Petrol Ürünleri |
||
Başlıca İthalat Ortakları |
Pakistan %19, Japonya %16, Kenya %9,
Güney Kore %7, Hindistan %6, Türkmenistan %6,
(1999) Pakistan %38,8, Hindistan %8,9, ABD %8,3, Türkmenistan %6,2, Çin %6,
Kazakistan %5,9, Azerbaycan %4,9 (2015) |
||
Türkiye İle Ticaret |
|
||
Dış Borç |
|
||
Bütçe |
Gelir
200 Milyon Dolar; Gider 550
Milyon Dolar (2003) Gelir 1,7 Milyar Dolar; Gider 6.639
Milyar Dolar (2015 tah.) |
||
İLETİŞİM |
|||
Telefon Ve Mobil Telefon Kullanıcısı |
29,000(1998) 19.819.000(19,7109 Mobil)(2016) |
||
İnternet Kullanıcısı |
- 2.69 Milyon(2016) |
||
ULAŞIM |
|||
Demiryolu |
24.6 km(2003) |
||
Karayolu |
Toplam 21000 km; 2793 km Asfalt; 18.207
Stabilize (1998 tah.) Toplam 42,150 km; 12,350 km Asfalt;
29800 Stabilize (2006 tah.) |
||
Havaalanı |
47 adet; 10 Asfaltlanmış; 37
Asfaltlanmamış (2002) 43 adet; 25 Asfaltlanmış; 18
Asfaltlanmamış (2016) |
||
Kaynak: Yeni Küresel Dönüşümün Şifresi Afganistan, Bir Ulus İnşası örneği ve Türkiye'nin Yumuşak Güç Stratejisi