Afganistan Ülke Profili

Afganistan Ülke Profili

 

AFGANİSTAN ÜLKE PROFİLİ

YÖNETİM 

Resmi Adı

Afganistan İslam Cumhuriyeti

Başkent

Kabil

Resmi Dili

Darice ve Peştuca

Yönetim Biçimi

İslami Cumhuriyet

Bağımsızlık Tarihi

19 Ağustos 1919

COĞRAFİ ÖZELLİKLER 

Yüzölçümü

647,500 Km2

Kara Sınırları Uzunluğu

5529 km

(Çin, 76 km; İran, 936 km; Pakistan, 2430 km; Tacikistan, 1206 km; Türkmenistan 744 km; Özbekistan 137 km)

Arazi Kullanımı

Tarımsal Arazi %58,1

Ekilebilir %11,9

Sürekli Ürün Alınan %0,20

Orman %2,1

Diğer %39,8 (2011 tah.)

Tarım Ürünleri

Afyon, Buğday, Meyveler, Fındık, Yün, Koyun, Koyun Derisi, Kuzu Derisi

Doğal Kaynaklar

Doğalgaz, Petrol, Kömür, Bakır, Kromit, Talk, Baryum, Sülfür, Kurşun, Çinko, Demir, Tuz,  Değerli ve Yarı Değerli Taşlar

Gelişmiş İçme Suyuna Erişim

 -

 %55.3 Nüfus (2016)

DEMOGRAFİK YAPI

Nüfus

27.000.000[2] (2002 taht.)

33.332.025[3] (2016 tah.)

Şehirleşmiş Nüfus

 -

%26.7(2016)

Etnik Gruplar

Peştun %44 Tacik %25 Hazara %10, Özbek %8, Diğer %13 (2003)[4]

(2004 Anayasasına Göre Kabul Gören 14 Etnik Grup: Peştun, Tacik, Hazara, Özbek, Beluçi, Türkmen, Nuristani, Pamir, Arap, Gujar, Kızılbaş, Aymak, Pasha)

Başlıca Dinler

Sünni Müslüman %84,7, Şii Müslüman %15, Diğer %0,3

Başlıca Diller

Darice %50, Peştuca %35, Türki Diller %11(Özellikle Özbek Ve Türkmen), Diğer 30 Azınlık Dil %4 (2003)

(Darice ve Peştuca resmi dil olup, çoğunluğun konuştuğu yerlerde Özbekçe ve Türkmence gibi Pamirce, Beluçice, Pashaca, Nuristanca da üçüncü remi dil olarak kabul edilmekte)

Okur Yazarlık Oranı

Genel, %36; Erkek, %51; Bayan, %21 (1999 tah.)

Genel, %38,2[5]; Erkek, %52; Bayan, %24,2 (2015 tah.)

Bebek Ölüm Oranı

142.48 Ölüm/1000 Doğum(2003)

112.8 Ölüm/1000 Doğum(2016)

Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus

 

 % 35.8 (2011 tah.)

Ortalama Yaşam Süresi

46.97[6] Yıl (2003 tah.)

51.3[7] Yıl(2016)

EKONOMİ 

GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi)

19 milyar Dolar (2002 tah.)

62.32 Milyar Dolar(2015 Tah.)

GSMH -Kişi Başı (SAGP)

700 Dolar (2002Tah)

1900 Dolar (2015 tah.)

GSMH-Sektörlere Göre

Tarım % 60; Sanayi %20; Hizmetler %20 (1990 tah.)

Tarım % 24; Sanayi %21; Hizmetler %55 (2014 tah.)

İhracat

1.2 Milyar $ (2001 Tah.)

658 Mily0r $ (2014 Tah.)

İthalat

1.3 Milyar $ (2001 Tah.)

7.004 Milyar $ (2014 Tah.)

İhracat Kalemleri

 Afyon, Meyve ve Fıstık, El Dokuması Halılar, Yün, Pamuk, Deri Ve Keçeler, Değerli ve Yarı Değerli Taşlar

Başlıca İhracat Ortakları

Pakistan %19, Japonya %16, Belçika %7, Almanya %5, Rusya %5, BAE %4 (1999)

Hindistan % 42,3, Pakistan %29, Tacikistan %7,6, (2015)

İthalat Kalemleri

Makine ve Diğer Yatırım Ürünleri, Gıda, Tekstil, Petrol Ürünleri

Başlıca İthalat Ortakları

Pakistan %19, Japonya %16, Kenya %9, Güney Kore %7, Hindistan %6, Türkmenistan %6,  (1999)

Pakistan %38,8, Hindistan %8,9,  ABD %8,3, Türkmenistan %6,2, Çin %6, Kazakistan %5,9, Azerbaycan %4,9 (2015)

Türkiye İle Ticaret

 

Dış Borç

 

Bütçe

Gelir  200 Milyon Dolar; Gider  550 Milyon Dolar (2003)

Gelir 1,7 Milyar Dolar; Gider 6.639 Milyar Dolar (2015 tah.)

İLETİŞİM 

Telefon Ve Mobil Telefon Kullanıcısı

29,000(1998)

19.819.000(19,7109 Mobil)(2016)

İnternet Kullanıcısı

-

2.69 Milyon(2016)

ULAŞIM 

Demiryolu

24.6 km(2003)

Karayolu

Toplam 21000 km; 2793 km Asfalt; 18.207 Stabilize (1998 tah.)

Toplam 42,150 km; 12,350 km Asfalt; 29800 Stabilize (2006 tah.)

Havaalanı

47 adet; 10 Asfaltlanmış; 37 Asfaltlanmamış (2002)

43 adet; 25 Asfaltlanmış; 18 Asfaltlanmamış (2016)

 



Kaynak: Yeni Küresel Dönüşümün Şifresi Afganistan, Bir Ulus İnşası örneği ve Türkiye'nin Yumuşak Güç Stratejisi